Các bước thực hiện cách tự chế máy ấp trứng gia cầm đơn giản, hiệu quả tại nhà.

Trong chăn nuôi gia cầm, việc ấp nở trứng giữ vai trò vô cùng quan trọng, quyết định đến số lượng và chất lượng con giống. Thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào gà mái ấp, bà con hoàn toàn có thể tự chế tạo máy ấp trứng tại nhà với chi phí thấp, nguyên liệu dễ kiếm và cách lắp ráp đơn giản.

Bài viết dưới đây của Tri Thức Nhà Nông sẽ hướng dẫn chi tiết từng bước, kèm theo sơ đồ minh họa, giúp bà con tự tay làm được chiếc máy ấp trứng hiệu quả, tăng tỉ lệ nở và chủ động hơn trong sản xuất.

1) Chọn thiết kế phù hợp Máy ấp trứng gia cầm

• Kiểu thùng: hộp xốp (EPS dày ≥ 2 cm), thùng giữ nhiệt/ice-box, hoặc tủ gỗ lót xốp. Dễ làm nhất là thùng xốp 50–60 L.
• Kiểu nhiệt:
• Có quạt (forced-air): ổn định, set 37,5 °C cho hầu hết gia cầm → khuyến nghị.
• Không quạt (still-air): rẻ, nhưng chênh nhiệt; đo ở đỉnh trứng 38,3–38,9 °C.
• Điều khiển nhiệt: dùng bộ điều khiển nhiệt độ (STC-1000, XH-W3001, Inkbird ITC-308…). Tránh bật/tắt bằng tay.
• Đảo trứng:
• Cơ bản: đặt trứng nằm trên khay, đảo 3–5 lần/ngày, đổi dấu “X/O” hai mặt.
• Nâng cấp: máng nghiêng (tilt) tự động 30–45° đổi góc mỗi 1–2 giờ (động cơ chậm/servo + timer).

2) Vật tư & dụng cụ tạo Máy ấp trứng gia cầm

Bắt buộc

• 1 thùng xốp kín nắp (50–60 L) hoặc thùng giữ nhiệt.
• 1 bộ điều khiển nhiệt (STC-1000 hay tương đương, loại có ngõ Heating).
• Nguồn nhiệt: gốm sưởi 25–60 W hoặc bóng sợi đốt 25–40 W hoặc tấm sưởi PTC 50–100 W.
• 1 quạt 12 V (80–120 mm) + adapter 12 V (1–2 A).
• 1–2 cảm biến nhiệt/ẩm độc lập (nhiệt kế – ẩm kế số để kiểm tra chéo).
• Khay/giá trứng (lưới nhựa, khay xốp, hoặc tự đóng gỗ).
• Khay nước nông (khay inox/nhựa), miếng bọt biển (tăng bốc hơi khi cần).
• Dây điện, phích cắm, domino/ống co nhiệt, băng cách điện; cầu chì 3–5 A.
• Khoan tay/mũi khoan gỗ, kéo/dao rọc giấy, tua-vít.

Nâng cấp (tùy chọn)

• Bộ đảo trứng nghiêng (máng & trục), động cơ chậm 1–2 RPM + adapter, hoặc servo + timer/vi điều khiển.
• Cửa sổ quan sát (mica/plexi ~10×15 cm).
• Bùi nhùi thép/đệm tản nhiệt che trực tiếp nguồn nhiệt (tránh “nướng” điểm).

3) Cấu hình tham chiếu (nhiệt – ẩm – thời gian)

* Lockdown = giai đoạn cuối: ngưng đảo, tăng ẩm, hạn chế mở nắp.

Lưu ý: Máy không quạt: đo nhiệt ở đỉnh trứng mục tiêu ~38,3–38,9 °C.

4) Lắp ráp – từng bước chế tạo Máy ấp trứng gia cầm

4.1. Chuẩn bị thùng

1. Cắt cửa sổ quan sát trên nắp (tùy chọn), dán mica kín bằng silicon.
2. Khoan lỗ thông khí: 4–6 lỗ Ø8–10 mm ở thành trên, 2–4 lỗ ở thành dưới. Có thể làm nắp trượt để đóng/mở tinh chỉnh.
3. Lót giá đỡ (gạch gốm/khung gỗ) để khay trứng cách đáy ≥ 5 cm.

4.2. Bố trí phần nhiệt – quạt

1. Nguồn nhiệt gắn ở thành trên hoặc góc thùng, tránh thổi trực tiếp vào trứng. Che bằng lưới/đệm tản nhiệt.
2. Quạt 12 V đặt đối diện nguồn nhiệt (gần nắp/đỉnh thùng), thổi song song mặt nắp để đảo gió vòng, không quạt thẳng vào trứng.
3. Đầu dò nhiệt của bộ điều khiển đặt ngang mặt trên trứng (cách vỏ 1–2 cm), tránh sát nguồn nhiệt hoặc sát vách.

4.3. Điện & điều khiển (mô tả an toàn)

• Nguồn AC → cầu chì → bộ điều khiển nhiệt (ngõ vào).
• Ngõ “Heating” của điều khiển → cấp cho nguồn nhiệt (gốm/bóng/tấm PTC).
• Adapter 12 V cấp riêng cho quạt (và động cơ đảo nếu dùng 12 V).
• Gọn dây, bọc cách điện, cố định chống rung. Dán sơ đồ mini lên nắp để tiện kiểm tra.

TIP: Nếu dùng STC-1000, đặt chế độ Heating, setpoint 37,5 °C, độ trễ 0,3–0,5 °C.

4.4. Khay nước & khay trứng

• Đặt khay nước nông dưới khay trứng (không chạm nguồn nhiệt).
• Thêm bọt biển khi cần tăng ẩm nhanh.
• Khay trứng: có thể làm khung nghiêng 30–45° (nâng cấp) hoặc khay phẳng (quay tay).

5) Hiệu chuẩn trước khi ấp (rất quan trọng)

1. Chạy khô 24–48 giờ: bật máy không trứng, điều chỉnh vị trí đầu dò/quạt/nguồn nhiệt cho nhiệt ổn ±0,3 °C.
2. So chéo nhiệt kế: dùng nhiệt kế y tế/điện tử đặt trên khay trứng, so với hiển thị bộ điều khiển; nếu lệch, bù Calibration/Offset (nếu có).
3. Kiểm tra độ ẩm bằng ẩm kế; điều chỉnh số lỗ thông khí & diện tích mặt nước để đạt 45–50% RH (giai đoạn 1).
4. Dùng trứng giả (gỗ/nhựa) chạy thử đảo (nếu tự động). Đảm bảo góc đổi 30–45°, không lăn văng.

6) Quy trình ấp tiêu chuẩn (ví dụ: trứng gà)

Ngày 0 (đưa trứng vào)

• Chọn trứng mới ≤ 7 ngày, sạch, vỏ lành, kích cỡ đều, bảo quản 15–18 °C trước khi ấp.
• Làm ấm trứng về nhiệt phòng 2–4 giờ.
• Đặt trứng đầu to hướng lên (để túi khí đúng vị trí).
• Đóng nắp, chờ nhiệt hồi setpoint (~30–60 phút).

Ngày 1–17 (giai đoạn phát triển)

• Nhiệt: 37,5 °C (có quạt).
• Ẩm: 45–50% RH.
• Đảo: 3–5 lần/ngày (quay tay) hoặc auto mỗi 1–2 giờ. Không đảo qua số lẻ ngày (mẹo dân gian, nhưng thực chất là giữ nhịp đều).
• Thoáng khí: giữ các lỗ mở 50–70%; điều chỉnh theo ẩm.

Soi trứng

• Ngày 7: loại bỏ trứng không phôi (toàn trong suốt) hoặc vòng máu hỏng.
• Ngày 14: kiểm tra phát triển, điều chỉnh ẩm nếu túi khí quá nhỏ/lớn.

Ngày 18 (Lockdown)

• Ngưng đảo, rút khay đảo (nếu có), tăng ẩm 65–70% RH, bổ sung bọt biển ướt.
• Trứng nằm ngang hoặc hơi nghiêng, không mở nắp trừ khi buộc phải xử lý.

Ngày 20–21 (nở)

• Sẽ nghe tiếng kêu, thấy mổ vỏ (pipping). Không bóc vỏ trừ khi can thiệp cứu đói oxy (rủi ro).
• Gà con khô lông (~6–12 giờ) thì chuyển sang máy úm 32–34 °C.

7) Điều chỉnh theo loài & điều kiện

• Trứng to (ngỗng/vịt): ưa ẩm thấp hơn giữa kỳ để bay hơi đủ; cuối kỳ mới tăng cao.
• Khu vực khô hanh: cần khay nước lớn hơn hoặc thêm khăn ướt (không để nước bắn trứng).
• Khu vực ẩm cao: giảm diện tích mặt nước, mở thêm lỗ thoáng.

8) Nâng cấp đảo trứng tự động (máng nghiêng)

Ý tưởng: Khay trứng đặt trên máng gắn bản lề một bên; bên kia nối động cơ chậm 1–2 RPM qua tay đòn. Timer đóng/ngắt cho máng đổi góc mỗi 1–2 giờ (±35–45°).

• Điện: động cơ 12 V dùng adapter riêng; tránh nhiễu vào bộ điều khiển nhiệt.
• Giới hạn hành trình: chặn cơ khí (cọc gỗ) để không quá 45°.
• Kiểm tra 48 giờ với trứng giả trước khi chạy thật.

9) Khử trùng & vệ sinh

• Trước ấp: lau bên trong bằng cồn 70% hoặc dung dịch clo loãng (rửa lại – phơi khô).
• Không rửa trứng (mất màng bảo vệ), chỉ lau khô nhẹ nếu bẩn.
• Sau mỗi đợt: lấy khay/khăn ra ngâm nước ấm + xà phòng, phơi khô hoàn toàn.

10) An toàn điện & phòng cháy

• Luôn có cầu chì hoặc aptomat nhỏ cho toàn máy.
• Cố định bóng/gốm sưởi, đặt xa vật dễ cháy ≥ 5 cm.
• Dây điện không chạm bề mặt nóng; dùng ống co nhiệt ở mối nối.
• Đặt máy trên mặt phẳng, xa mưa nắng, không phủ kín các lỗ thoáng.
• Luôn có nhiệt kế độc lập để giám sát chéo.

11) Kiểm tra lỗi & khắc phục

12) Quy trình “checklist” nhanh khi vào trứng

1. Máy chạy khô ổn định 37,5 °C / 45–50% RH ≥ 24 giờ.
2. Nhiệt kế – ẩm kế đối soát trùng khớp (±0,3 °C; ±3% RH).
3. Khay nước có sẵn; bọt biển dự phòng.
4. Đảo tay: đánh dấu X/O; Đảo auto: test đổi góc 1–2 giờ/lần.
5. Lịch soi đặt nhắc trên điện thoại.
6. Ngày lockdown: chuẩn bị tăng ẩm, ngưng đảo, không mở nắp.

13) Biến thể nguồn nhiệt (chọn 1)

• Gốm sưởi (ceramic 25–60 W): bền, không phát sáng (đỡ stress phôi).
• Bóng sợi đốt 25–40 W: rẻ, dễ kiếm; nhớ che lưới chống chạm.
• Tấm PTC 50–100 W: nhiệt đều, tự hạn dòng; cần cố định chắc.

14) Gợi ý bố cục bên trong (mô tả)

• Trên cùng (nắp): nguồn nhiệt + quạt (thổi ngang), đầu dò nhiệt treo giữa.
• Giữa: khay trứng (mặt trên trứng cách đầu dò 1–2 cm).
• Dưới: khay nước nông.
• Thành thùng: lỗ thoáng trên/dưới; bộ điều khiển gắn ngoài, dây đi qua lỗ cao su.

15) Mẹo tăng tỉ lệ nở

• Trứng đều & tươi là số 1.
• Giữ ổn định: dao động nhiệt càng nhỏ càng tốt.
• Độ ẩm theo túi khí: nếu soi thấy túi khí nhỏ → giảm ẩm giữa kỳ; túi khí lớn → tăng ẩm.
• Không sốc nhiệt: khi thêm nước, dùng nước ấm ~35–40 °C.
• Hạn chế mở nắp: đặc biệt từ khi mổ vỏ đến nở khô.

16) Nếu muốn mua sẵn vài linh kiện

• Tìm các từ khóa: “STC-1000 bộ điều khiển nhiệt”, “XH-W3001”, “Inkbird ITC-308”, “quạt 12V 120mm”, “gốm sưởi 40W”, “ẩm kế nhiệt kế số”, “tấm sưởi PTC”.
• Ưu tiên cửa hàng điện – điện tử hoặc vật tư chăn nuôi uy tín để đảm bảo linh kiện ổn định.

17) Các bước thi công chi tiết (thực hành)

Bước 1: Chuẩn bị thùng ấp

• Chọn thùng xốp dày hoặc tủ gỗ nhỏ lót xốp. Kích thước chuẩn: dài 60 cm, rộng 40 cm, cao 40 cm.
• Cắt 1 cửa sổ quan sát trên nắp thùng (15×20 cm), dán mica trong. Cửa này vừa để quan sát vừa tránh mở nắp nhiều.
• Khoan 6–8 lỗ thoáng khí: 4 lỗ ở gần nắp (ra khí nóng), 4 lỗ ở gần đáy (hút khí mát vào). Dùng nắp chai hoặc băng keo dán điều chỉnh diện tích khi cần.

Bước 2: Lắp nguồn nhiệt và quạt

• Dùng bóng đèn sợi đốt 25–40 W hoặc bóng gốm sưởi. Gắn trên thành nắp, cách trứng ít nhất 15 cm.
• Lắp quạt 12V ngay cạnh nguồn nhiệt, hướng gió xoáy vòng trong thùng (không thổi thẳng vào trứng).
• Đặt một tấm kim loại hoặc lưới che nguồn nhiệt để tránh nhiệt trực tiếp làm cháy vỏ trứng.

Bước 3: Đấu nối điều khiển nhiệt

• Nguồn 220V → bộ điều khiển nhiệt STC-1000.
• Ngõ “Heating” → cấp điện cho bóng đèn/gốm sưởi.
• Đầu dò nhiệt → đặt ngang mặt trứng.
• Cố định dây điện bằng băng keo nhiệt, tránh hở. Bắt buộc có cầu chì 5A bảo vệ.

Bước 4: Lắp khay trứng và khay nước

• Làm khung gỗ hoặc lưới nhựa để đặt trứng cách đáy 5–7 cm.
• Đặt khay nước nông dưới cùng. Dùng bọt biển để tăng diện tích bốc hơi khi cần tăng ẩm.
• Nếu đảo bằng tay: đánh dấu X/O trên vỏ trứng, đảo 3–5 lần/ngày.
• Nếu muốn tự động: lắp khung nghiêng gắn motor chậm 1–2 vòng/phút, nối timer để nghiêng 30–45° mỗi 2 giờ.

Bước 5: Hiệu chuẩn máy

• Chạy thử máy 24–48 giờ không có trứng.
• Đo nhiệt tại nhiều vị trí bằng nhiệt kế độc lập. Nếu lệch >0,5 °C, điều chỉnh vị trí quạt/nguồn nhiệt.
• Điều chỉnh khay nước để đạt 45–50% ẩm.

18) Mẹo dân gian – kinh nghiệm tăng tỉ lệ nở

• Ngày 7 soi trứng: trứng có phôi → thấy mạch máu như mạng nhện; trứng hỏng → trong suốt hoặc có vòng máu.
• Ngày 18 (gà): dừng đảo, tăng ẩm lên 65–70%. Gọi là lockdown.
• Khi gà mổ vỏ, không mở nắp để tránh sốc nhiệt.
• Nhiệt cao quá → gà nở sớm, con yếu. Nhiệt thấp → gà nở trễ, bụng to.
• Bổ sung nước ấm 35–40 °C vào khay, không dùng nước lạnh (gây sốc nhiệt).
• Mỗi mẻ ấp xong cần khử trùng bằng cồn 70% hoặc thuốc tím loãng, phơi khô rồi mới ấp tiếp.

19) Ước tính chi phí tự chế (máy ấp ~60 trứng gà)

20) Kiểm tra trước khi vào trứng (Checklist)

✅ Máy chạy thử 24h ổn định 37,5 °C
✅ Độ ẩm đạt 45–50% (giữa kỳ)
✅ Có nhiệt kế độc lập kiểm tra
✅ Khay nước sẵn sàng, bọt biển dự phòng
✅ Lịch soi trứng (ngày 7 – 14 – 18)
✅ Đảo trứng hoạt động tốt

Đây là sơ đồ đấu dây cơ bản cho máy ấp trứng: nguồn 220V cấp vào STC-1000, ngõ ra Heating điều khiển bóng đèn/gốm sưởi, quạt 12V dùng adapter riêng, và đầu dò nhiệt độ đặt ngang mặt trứng.

Đây là sơ đồ máy ấp trứng có thêm motor đảo trứng 12V:

• Motor được cấp nguồn qua adapter 12V riêng.
• Kết hợp timer định kỳ để nghiêng khay trứng (mỗi 2–3 giờ).
• Quạt và bóng sưởi vẫn hoạt động như sơ đồ cơ bản.
• Đầu dò nhiệt độ đặt ngang mặt trứng để điều chỉnh chính xác.

Đây là sơ đồ bố trí các bộ phận bên trong thùng ấp (nhìn từ trên xuống):

• 🔶 Bóng sưởi ở góc thùng.
• 🟢 Quạt 12V gần bóng, giúp thổi gió nóng tuần hoàn.
• 🔵 Khay trứng ở giữa thùng (có thể chứa 30–60 trứng).
• ⚙️ Motor đảo trứng gắn bên hông, nghiêng khay qua lại.
• 💧 Khay nước tạo ẩm đặt dưới cùng, ngay bên dưới khay trứng.
• 🟣 Đầu dò nhiệt đặt ngang mặt trứng để đo chính xác.
• Các mũi tên xám thể hiện luồng gió đối lưu trong thùng.

Đây là sơ đồ nhìn ngang (cắt dọc thùng ấp)

Giải thích:

• (O) = Bóng đèn/gốm sưởi, treo trên nóc.
• (Q) = Quạt 12V, đặt gần bóng để thổi khí nóng đối lưu.
• Khay trứng = đặt ở giữa, có gắn motor nghiêng để đảo trứng.
• = Đầu dò nhiệt, đặt ngang mặt trứng để đo chính xác.
• Khay nước = đặt dưới đáy thùng để cung cấp độ ẩm.

👉 Với hướng dẫn này, bạn hoàn toàn có thể tự chế máy ấp trứng gia cầm tại nhà, ấp được từ 30–100 trứng tùy thùng, tỷ lệ nở có thể đạt 80–90% nếu trứng đạt chuẩn và thao tác đúng kỹ thuật.

0.0           0 đánh giá

0% | 0

0% | 0

0% | 0

0% | 0

0% | 0

Cám ơn bạn đã gửi đánh giá cho chúng tôi! Đánh giá của bạn sẻ giúp chúng tôi cải thiện chất lượng dịch vụ hơn nữa.

5 4 3 2 1

Gửi ảnh thực tế

Chỉ chấp nhận JPEG, JPG, PNG. Dung lượng không quá 2Mb mỗi hình

Gửi